Kabla ya kuzungumzia jinsi muumini anavyokuwa anapougua au akiumia, ni muhimu kuelewa kile ambacho Uislam hutufunzwa kuhusu maisha ya ulimwengu huu. Uwepo wetu hapa duniani ni kitu cha muda mfupi tu, ni njiani ya kuelekea kwenye maisha yetu halisi ya Akhera. Aidha peponi au motoni itakuwa makao yetu ya kudumu. Ulimwengu huu ni mahali pa majaribio. Mungu alituumba kwa ajili yetu ile tupate raha, lakini ni mahali pa zaidi ya raha za ulimwengu tu. Hapa ndipo tutatimiza kusudi letu la kweli, tunaishi maisha yetu kulingana na ibada ya Mungu. Tunacheka, tunacheza, tunalia na tunahisi maumivu ya moyo na huzuni, lakini kila hali na kila hisia hutoka kwa Mungu. Tunaichukulia mateso kwa uvumilivu na shukrani na tumaini la thawabu ya milele. Tunaogopa adhabu ya milele na tunajua kwa hakika kwamba Mungu ndiye chanzo cha rehema zote na msamaha wote.

“Na haya maisha ya dunia si chochote ila ni pumbao na mchezo. Na nyumba ya Akhera ndiyo maisha hasa; laiti wangeli kuwa wanajua! (yaani uzima wa milele ambaohautaisha), iwapo wangejua" (Kurani 29:64)

Mungu hakutuumba kisha akatuacha kwa raha na majaribio ya maisha; bali alituma Mitume na Manabii kutufundisha na Vitabu alivyoteremsha kutuongoza. Pia alitupatia baraka nyingi. Kila baraka hufanya maisha kuwa ya ajabu na wakati mwingine kuvumiliwa. Tukitafakari juu ya uwepo wetu kwa muda mfupi basi baraka za Mungu zinaonekana. Angalia mvua ikinyesha nje, jisikie mng'ao wa jua kwenye ngozi yako wazi, gusa kifua chako na ujisikie mapigo ya moyo wako. Hizi ni baraka kutoka kwa Mungu na tunapaswa kuzishukuru, pamoja na nyumba zetu, watoto wetu na afya zetu. Hata hivyo, Mungu anatuambia kwamba tutajaribiwa, Mola anasema,

"Hapana shaka tutakujaribuni kwa chembe ya hofu, na njaa, na upungufu wa mali na watu na matunda. Na wabashirie wanao subiri." (Kurani 2: 155)

Mungu ametushauri kustahamili majaribio na dhiki zetu kwa uvumilivu. Lakini hii ni ngumu bila kuelewa kuwa kila kitu kinachotokea katika ulimwengu huu kinatokea kwa idhini ya Mungu. Hakuna jani linaloanguka kutoka kwenye mti bila idhini ya Mungu. Hakuna biashara inayoharibika, hakuna ajali ya gari, na hakuna ndoa inayoisha bila idhini ya Mungu. Hakuna ugonjwa au jeraha linalomgusa mwanadamu bila idhini ya Mungu. Ana nguvu juu ya vitu vyote. Mungu hufanya kile anachofanya kwa sababu ambazo wakati mwingine ni zaidi ya ufahamu wetu na kwa sababu ambazo zinaweza kuonekana au zisizoweza kuonekana. Walakini, Mungu, kwa hekima na huruma yake isiyo na kipimo anataka tu kile kilicho bora kwetu. Hatimaye, kilicho bora kwetu ni uzima wa milele mahali pa raha ya milele, Peponi.

"Mola wao Mlezi anawabashiri rehema itokayo kwake, na kwamba ameridhika nao, na kuwaandalia Bustani (za Peponi) wanazo furaha ya milele." (Kurani 9:21)

Katika kila jaribio muumini lazima ahakikishe kwamba Mungu humtakia tu mema. Mema yanaweza kuwa miongoni mwa raha za dunia au ya akhera. Nabii Muhammad, rehema na baraka za Mungu ziwe juu yake, alisema, "Hali ya muumini ni kustaajabisha kwani mambo yake yote mazuri. Ikiwa kitu kizuri kinamtokea anashukuru na hiyo ni nzuri kwake. Ikiwa jambo baya linamtokea huvumilia na hiyo pia ni nzuri kwake.”[1] Mungu hutujaribu na majaribio na shida za maisha, na tukivumilia tutapata thawabu kubwa. Kupitia hali zinazobadilika na nyakati za mitihani Mungu hujaribu kiwango chetu cha imani, huhakikisha uwezo wetu wa kuwa wavumilivu na kutufuta dhambi zetu. Mungu ni mwenye upendo na hekima, anatujua vizuri zaidi tunavyojijua sisi wenyewe. Hatutafika Peponi bila huruma Yake, na rehema Yake inajidhihirisha katika mitihani na majaribio ya maisha haya.

Maisha ya ulimwengu huu ni udanganyifu tu. Jambo la faida kwetu ni matendo mema ambayo tuliweza kufanya. Familia ni jaribio kwani Mungu anasema kwamba wanaweza kutupotosha, lakini pia wanaweza kutuongoza Peponi. Utajiri ni jaribio; kuitamani kunaweza kutufanya tuwe na tamaa na kuwa duni, lakini kuipeana na kuitumia kunufaisha wale wanaohitaji kunaweza kutuleta karibu na Mungu. Afya pia ni jaribio. Afya njema inaweza kutufanya tujisikie kiburi na sio kumuhitaji Mungu, lakini afya mbaya ina njia ya kutunyenyekea na kutulazimisha tumtegemee Mungu. Jinsi mwamini anavyoshughulika na hali za maisha ni ya muhimu sana.

Inakuwaje ikiwa raha za maisha haya ghafla huwa mateso? Je! Mtu anapaswa kuishi vipi atakapopata ugonjwa au jeraha? Kwa kweli, tunakubali tulivyojaliwa na kujaribu kuvumilia maumivu, huzuni, au mateso kwa subira kwa sababu tunajua kwa hakika kwamba Mungu ataleta mema mengi. Nabii Muhammad alisema, "Hakuna msiba au maradhi yanayompata Muislamu hakuna wasiwasi wala huzuni, madhara au dhiki - hata mwiba ambao unamdunga lakini Mungu atamsamehe kwa baadhi ya dhambi zake kwa sababu ya hiyo."[2] Hata hivyo, sisi ni wanadamu wasio wakamilifu. Tunaweza kusoma maneno haya, tunaweza hata kuelewa maoni, lakini kukubali wakati mwingine ni ngumu sana. Ni rahisi sana kuomboleza na kulia juu ya hali yetu, lakini Mungu wetu mwingi wa rehema ametupa miongozo iliyo wazi na kutuahidi mambo mawili, ikiwa tutamwabudu na kufuata mwongozo wake tutuzwa Pepo na kwamba baada ya dhiki ni faraja.

"Basi kwa hakika pamoja na uzito upo wepesi." (Kurani 94: 5)

Muumini ana wajibu wa kuutunza mwili na akili yake, kwa hivyo kujaribu kudumisha afya njema ni muhimu. Isitoshe unapopatwa na ugonjwa au jeraha ni muhimu kufuata mwongozo wa Mungu. Muumini lazima atafute msaada wa matibabu na afanye kila awezalo kupona, lakini wakati huo huo lazima atafute msaada kupitia maombi, kumkumbuka Mungu na matendo ya ibada. Uislamu ni njia kamili ya maisha, afya ya mwili na kiroho huenda pamoja. Katika sehemu ya pili tutachunguza kwa kina zaidi hatua za kuchukua unapougua na ugonjwa au jeraha.

Katika Sehemu ya kwanza tulijadili kustahamili majaribio na mitihani kwa uvumilivu na kuelewa kwamba hakuna kinachotokea bila idhini ya Mungu.

“Na ziko pamoja Naye funguo za Ghaib (yote yaliyofichika), hakuna anayewajua ila Yeye. Naye anajua viliomo ndani (au juu ya) ardhi na baharini. jani halianguki ila kwa elimu yake. ” (Kurani 6:59)

Wakati ugonjwa au jeraha linapotokea sababu zinaweza kuwa hazionekani, au hata kuwa zaidi ya ufahamu wetu. Walakini Mungu anataka mema tu kwa wanadamu. Kwa hivyo tunafaa kuwa na hakika kwamba kuna hekima kubwa nyuma ya shida na kwamba inatupatia fursa ya kukuza uhusiano wa karibu na Mungu. Kama wanadamu kwa kweli tuna uhuru wa kuchagua na tuko huru kuchagua njia yetu ya kutenda katika hali yoyote ile, lakini tendo bora ni uvumilivu na kuwa na subra.

Nabii Muhammad rehema na baraka za Mungu ziwe juu yake, alituarifu kwamba tutajaribiwa kulingana na kiwango chetu cha imani na matokeo mazuri ya majaribiyo haya itakuwa utakaso wa dhambi. Alisema, mtu atajaribiwa kulingana na kiwango cha kujitolea kwake kwa dini, na majaribio yataendelea kumuathiri mtumwa wa Mungu mpaka atakapobaki kutembea duniani bila mzigo wowote wa dhambi.[1]

Wakati ugonjwa au jeraha itatupata ni kawaida ya mja kuogopa. Wakati mwingine tunaweza hata kuhisi chuki, tukishangaa kwa nini Mungu amejali hii itendeke. Tunahoji na kulalamika lakini kwa kweli hii haitumiki isipokuwa kuzidisha huzuni au mateso yetu. Mungu kwa hekima na huruma yake isiyo na mwisho ametupa miongozo wazi kuhusu jinsi ya kuishi tunapopigwa na ugonjwa au jeraha. Ikiwa tunafuata miongozo hii inawezekana kuvumilia shida kwa urahisi na hata kushukuru. Ugonjwa ukikupata au kuumia muumini huweka tumaini lake kwa Mungu, anaonyesha shukrani kwa hali yoyote ambayo Mungu amemjalia na kutafuta msaada wa matibabu.

Matibabu inaruhusiwa katika Uislamu na kutafuta matibabu haukatazi wazo la kuweka imani kwa Mungu. Nabii Muhammad alitubainisha hii aliposema, "Hakuna ugonjwa unaoasibu ila kwamba una tiba."[2] Muumini anaweza kwenda kwa daktari kwa matibabu ya magonjwa na majeraha. Anaweza kwenda kutafuta uchunguzi na tiba ya magonjwa ya akili au hali ya kihemko. Isitoshe kuna kanuni kadhaa kwamba tiba haiwezi kutafutwa katika kitu ambacho ni kimeharimishwa kama vile pombe. Mwishowe Mungu hawekei uponyaji katika kitu ambacho amekiharamisha.

Hairuhusiwi kutafuta tiba kutoka kwa waganga, wachawi na watapeli wa aina yoyote. Watu hawa wanadai kuwa wana ujuzi wa mambo yasiyoonekana ambayo hayawezekani ilhali wanajaribu tu kuwanyang'anya watu na kuwapotosha kutoka kwa Mungu wa Pekee na wa Kweli. Mungu pia amekataza matumizi ya hirizi kwa minajili ya ugonjwa na jeraha. Nguvu zote na uwezo zinatoka kwa Mungu peke yake. Kumwita mtu au kitu kingine isipokuwa Mungu kutuponya au kutuweka salama ni dhambi kubwa sana.

Unapotafuta matibabu katika ulimwengu huu ni muhimu pia kutafuta tiba kupitia tiba za kiroho. Jambo la kwanza kufanya ni kufikiria vyema juu ya Mungu, kuthibitisha imani yako kwake, na kutafakari majina na sifa zake. Yeye ni Mwingi wa Rehema, mwenye mapenzi ya dhati kwa waja wake na Mwenye hikima. Tunashauriwa kumwita kwa majina ambayo yanafaa zaidi kwa mahitaji yetu.

"Na (yote) Majina Mazuri zaidi ni ya Mungu kwa hivyo mwiteni kwake." (Kurani 7: 180)

Mungu hajatuacha kwenye majaribio na shida za ulimwengu huu ametupatia mwongozo na silaha zenye nguvu zaidi dhidi ya mateso na dhiki na hiyo ni Kurani, maneno ya ukumbusho na dua, na sala.[3] Katika karne ya 21 tumeanza kutegemea msaada wa matibabu badala ya tiba halisi za kiroho, hata hivyo kutumia hizo mbili pamoja mara nyingi unaweza kuwa mzuri. Wakati mwingine magonjwa yanaendelea wakati mwingine majeraha huwa sugu, lakini wakati mwingine afya mbaya inaweza kuleta ufahamu mzuri wa kiroho.

Ni mara ngapi tumesikia watu wenye magonjwa mabaya au walemavu wa kutisha wakimshukuru Mungu kwa hali zao, au kuongelelea jinsi maumivu na mateso yalivyoleta baraka na wema maishani mwao? Tukihisi upweke na huzuni Mungu ndiye mkono wetu pekee wa kutushikilia. Wakati maumivu na mateso yanapokuwa hayavumiliki, wakati hakuna chochote kilichobaki isipokuwa hofu na taabu hapo ndipo tunapofikiria jambo moja ambalo linaweza kuleta ukombozi na si lingine bali – Mungu. Uaminifu kamili utegemevu kwa mapenzi ya Mungu huleta furaha na uhuru ambao unajulikana kama utamu wa imani. Ni amani na utulivu na inamuwezesha mtu kukubali hali zote zinazoletwa na ulimwengu, nzuri, mbaya, chungu, dhiki na furaha.

Hatimaye ni muhimu kuelewa kwamba magonjwa na majeraha inaweza kuwa njia ya Mungu ya kututsafisha. Wanadamu kamwe si wakamilifu tunafanya makosa, tunafanya matendo mabaya, na hata kwa makusudi tunakaidi amri za Mungu.

"Na misiba inayo kusibuni ni kwa sababu ya vitendo vya mikono yenu. Naye anasamehe mengi." (Kurani 42:30)

Rehema ya Mungu haipaswi kamwe kudharauliwa. Anatuhimiza tutafute msamaha kwake. Nabii Mohammad alitukumbusha kwamba Mungu anatungojea tumgeukie Yeye. Katika sehemu ya mwisho ya usiku, wakati giza limetanda sana nchi nzima Mungu hushuka mpaka mbingu ya chini kabisa na kuwauliza watumwa Wake. "Ni nani atakayeomba niijibu? Ni nani anayeuliza kitu kwangu ili nimpe? Ni nani anayeomba msamaha kwangu ili nimsamehe?”[4]

Mara nyingi bahati mbaya, maumivu, na mateso huja kwa sababu ya matendo yetu wenyewe. Tunachagua kutenda dhambi lakini Mungu hutusafisha kupitia kupoteza mali, afya au vitu tunavyopenda. Wakati mwingine mateso katika ulimwengu huu inamaanisha kuwa hatutateseka kwa umilele, wakati mwingine maumivu na dhiki yote inamaanisha kwamba tutapata kituo cha juu peponi.

Mungu ndiye anajua kuna hekima gani kwanini mambo mazuri hufanyika kwa watu wabaya au kwanini mambo mabaya huwatokea watu wema. Kwa ujumla chochote kinachotufanya tumgeukie Mungu ni nzuri. Wakati wa shida watu hukimbilia kwa Mungu, wakati wa faraja mara nyingi tunasahau kutoka kwa faraja hiyo. Mwenyezi Mungu ndiye mwenye kutoa na ni Mkarimu zaidi. Mungu anataka kutupatia uzima wa milele na ikiwa maumivu na mateso yanaweza kuhakikisha peponi basi afya mbaya na majeraha ni baraka. Nabii Muhammad alisema, "Ikiwa Mungu anataka kumtendea mema mtu, Yeye humsumbua na majaribu.”[5]

Ugonjwa unapotokea njia bora ni kumshukuru Mungu, jaribu kuwa karibu naye na kutafuta msaada wa matibabu na ukumbuke baraka ambazo ametupatia.